وبلاگ تخصصی ژئوپلیتیک و جغرافیای سیاسی

طراحی مدل سنجش قدرت نرم کشورهای جهانسید جواد موسوی زارع سید هادی زرقانی مصطفی امیرفخریانفصلنامه جغرافیا . دوره 20. شماره 75طرح قدرت نرم از سوی جوزف نای راهبرد و تاکتیک جدیدی را برای رهبران سیاسی گشود؛ اما با توجه به اینکه بازی قدرت نرم از اصول و قواعد خاصی تبعیت می کرد؛ سیاستمداران را ترغیب به شناخت ظرفیت و موقعیت رقبا در نظم حاصل از این بازی کرد. همین امر موجب گردید مدل های متعددی از سوی مراکز تحقیقاتی مختلف جهت سنجش قدرت نرم کشورها طراحی شود؛ اما علیرغم تلاش‌های متعدد، این مدل ها از زوایای مختلفی مورد هجمه و نقد قرار گرفتند. لذا نظر به اهمیت موضوع سنجش قدرت نرم در طرح‌ریزی و اصلاح سیاست‌های داخلی و خارجی و از طرفی ضعف مدل‌های موجود، پژوهش کنونی با روش توصیفی–تحلیلی و اتکا به منابع معتبر کتابخانه‌ای و میدانی درصدد تحلیل مهم‌ترین منابع و شاخص‌های قدرت نرم و طراحی مدل سنجش قدرت نرم کشورها برآمد. از این ‌رو در بخش نخست با مراجعه به منابع کتابخانه‌ای، مهم‌ترین متغیرهای مؤثر بر قدرت نرم کشورها در قالب شش مؤلفه(سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، علم و فناوری، نظامی و جغرافیایی)، 48 شاخص مفهومی و 245 متغیر عملیاتی گردآوری و تدوین شد. در بخش مطالعه میدانی و برای تعیین وزن شاخص‌ها و متغیرها، پرسشنامه‌ای به دو زبان فارسی و انگلیسی طراحی و در اختیار 550 نفر از کارشناسان قدرت نرم قرار گرفت. سپس با پیگیری‌های فراوان، نظرات 194نفر از پژوهشگران 33 کشور جهان دریافت و مورد تحلیل قرار گرفت و مدل نهایی سنجش قدرت نرم طراحی شد. درنهایت بر اساس مدل مزبور، قدرت نرم کشورها محاسبه و ساختار ژئوپلیتیک جهان با محوریت قدرت نرم نیز ترسیم گشت.برای دسترسی به اصل مقاله اینجا کلیک کنیدنوشته شده توسط سید هادی زرقانی د, ...ادامه مطلب

سیّد هادی زرقانی , فیاض گل مظلوم یارمجله پژوهش های جغرافیای سیاسی .(در نوبت چاپ)چکیدهایجاد کشورها بر بنیاد مرزها محصول نیمه دوم سده نوزده و افغانستان یکی از اولین کشورهایی است که بر این بنیاد ایجاد شده است. مرزهای سیاسی کنونی افغانستان از نوع مرزهای تحمیلی بوده که عمدتاً تحت تأثیر منازعات و رقابت­های سیاسی بین دو قدرت انگلیس و روسیه تزاری در قرن 19 و در جریان بازی بزرگ جهت جلوگیری از رویارویی مستقیم این دو قدرت در منطقه آسیای مرکزی به وجود آمده است و در این دوره افغانستان را به عنوان یک منطقه حایل بین خودشان قرار داده و مرزهای سیاسی آن کشور را طی چندین معاهده تعیین و تثبیت نمودند. در این میان معاهده دیورند و مسئله پشتونستان بسیار بااهمیت است زیرا تحولات افغانستان بعد از عقد معاهده دیورند وارد فاز جدیدی شد که با گذشت زمان و تغییرات بزرگی چون خروج انگلیس از شبه قاره و استقلال هند نه تنها نتوانست اصل و ماهیت منازعات مرتبط به مرزهای جنوبی افغانستان را حل و فصل نماید بلکه با ظهور کشور پاکستان و تضاد منافع بین این دو کشور همسایه، بر پیچیدگی حوادث و رخدادها افزوده شد که تا به امروز نیز ادامه دارد. تحقیق حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و با استناد به منابع معتبر کتابخانه‌ای به دنبال بررسی نقش قدرت‌های بزرگ همچون انگلیس و روسیه در شکل‌گیری مرزهای سیاسی افغانستان به ویژه مرز دیورند و پیامدهای منفی آن برای کشور افغانستان و نقش آن در ایجاد اختلاف بین افغانستان و پاکستان می‌باشد.نوشته شده توسط سید هادی زرقانی در دوشنبه سی و یکم مرداد ۱۴۰۱ ساعت 12:26 | لینک ثابت | بخوانید, ...ادامه مطلب

قدرت ملی ایران و عراق در جنگ تحمیلی با تأکید بر قدرت نظامی و اقتصادیسید هادی زرقانی. دانشیار جغرافیای سیاسی . دانشگاه فردوسی مشهد فصلنامه نگین ایرانپاییز 1399  شماره 63 چکیده:قدرت ملی به عنوان مفهومی ژئو پلیتیکی ،صفت جمعی افراد یک ملت یا ویژگی کلی یک کشور را منعکس می کند که برآیند توانایی ها و مقدورات آن ملت یا کشور محسوب می شود. در طی دهه های گذشته پژوهش های مختلفی در مورد ماهیت، ابعاد و کارکردها، مبانی و سرچشمه ها و در نهایت  محاسبه و سنجش قدرت ملی کشورها صورت گرفته است. این پژوهش با روش توصیفی –تحلیلی و با استناد به کتب و منابع معتبر به ویژه گزارش های سازمان های بین المللی، به دنبال پاسخ به این سوال است که قدرت ملی ایران و عراق در طی سال های دفاع مقدس به ویژه در عرصه قدرت نظامی و اقتصادی در چه وضعیتی قرار داشته است. مدل ارزیابی قدرت ملی دو کشور ایران و عراق در این پژوهش، مدل جامع سنجش قدرت ملی مبنتی بر نه مولفه اقتصادی، سیاسی، نظامی،علمی... می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد در متغیرها و شاخص های قدرت نظامی ایران نسبت به عراق ابتدا در اوائل پیروزی انقلاب اسلامی در جایگاه بالاتری قرار داشته است و در طی دوران جنگ و به ویژه در سال های پایانی جنگ این برتری به نفع عراق تغییر یافته است.لکن در سال های اخیر شاخص های قدرت نظامی ایران با مزیت اصلی «بومی بودن» به ویژه در عرصه های موشکی، ناو و زیردریایی و پهباد و ...موجب برتری ایران شده است. همچنین در مجموع متغیرهای فاکتور اقتصادی، ایران به جز در دو سال(1980 و 1987)، در سال های دیگر در رتبه و جایگاه بالاتری قرار داشته است. به ویژه مقایسه امتیاز و رتبه ایران و عراق در سال2015 تا  2017 با سال های دفاع مقدس نشان از , ...ادامه مطلب

سید جواد موسوی زارع 1 سید هادی زرقانی   2 مصطفی امیر فخریان 31 دانش آموخته دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران2 نویسنده مسئول: دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران3 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانچکیدهاگر قدرت نرم معادل جذابیت تلقی گردد، این جذابیت بسته به گفتمان‌های مختلف از منابع متنوعی ریشه می‌گیرد؛ یکی از منابع فوق ظرفیت علم و فناوری است. اهمیت این حوزه به‌اندازه‌ای است که برخی از کشورها از جمله ایالات , ...ادامه مطلب

مرتضی قاضی مدیر گروه مطالعات فرهنگی اجتماعی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در ابتدای این گفتگو با اشاره به اینکه جنگ، ابعاد مختلفی دارد و این پدیده از زوایای مختلفی قابل‌بررسی است، گفت: این مسئله تقری, ...ادامه مطلب

بررسی و و تحلیل و جایگاه و علم و فناوری و در قدرت و ملی فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال سی و سوم، شماره سوم، پاییز 1397 ، شماره پیاپی130 سید جواد موسوی زارع۱، دکتر سید هادی زرقانی* ۱، دکتر هادی اعظمی چکیده م, ...ادامه مطلب

بررسی متغیرهای موثر بر قدرت علمی و فناوری و ارائه مدل ارزیابی قدرت علمی و فناوری کشورها سید جواد موسوی زارع; سیّد هادی زرقانی; هادی اعظمی پژوهشهای جغرافیای سیاسی                   سال. ۱, شماره. ۳,(۱۳۹۵): سال اول، شماره ۳ ، پاییز ۱۳۹۵ DOI: 10.22067/pg.v3i3.60424 چکیده: قدرت ملی، دارای منابع و سرچشمه‌های متعددی از جمله علم و فناوری است. این مؤلفه قدرت ملی به دلیل کارکرد بستر ساز آن در تولید و تقویت سایر ابعاد قدرت، همانند قدرت اقتصادی، نظامی و... از نقش کلیدی و مهمی در این عرصه برخوردار است. ازاین‌رو، این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه‌ای و پژوهش میدانی به دنبال پاسخ به این سؤال است که: مهم‌ترین متغیرها و شاخص‌های شکل‌دهنده به قدرت علمی و فناوری کشورها کدام اند. یافته‌ها و نتایج پژوهش شامل دو بخش مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی است. بر این اساس، ابتدا در بخش مطالعات کتابخانه‌ای و با مراجعه به منابع معتبر مهم‌ترین شاخص‌ها و متغیرهای مؤثر بر قدرت علمی و فناوری کشورها استخراج گردید و با توجه به ماهیت و نقش آنها، این متغیرها در قالب شش عامل (فاکتور) نیروی انسانی، مالی و اقتصادی، میانجی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، برونداد علمی و عملکرد در علوم استراتژیک، طبقه‌بندی گردیدند. در بخش مطالعات میدانی، نیز پرسشنامه‌ای در قالب ۶ فاکتور و ۱۰۲ شاخص به دو زبان فارسی و انگ, ...ادامه مطلب

بررسی و تحلیل پراکنش فضایی الگوی آراء در انتخابات یازدهم ریاست جـمهوری ایران   سید هادی زرقانی[1].دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد مرتضی رضوی نژاد. .دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران چکیده: جغرافیای انتخابات در حقیقت کاربست جغرافیای سیاسی در نتایج انتخاباتی بر حسب حوزه های اداری است و در آن نقش عوامل و عناصر جغرافیایی در فرایند گزینش سیاسی شهروندان در قالب انتخابات سطوح محلی، ملی و فراملی مورد بررسی و تبیین قرار می گیرد. مطالعه الگوی آراء کاندیداها و عوامل جغرافیایی موثر بر آن یکی از موضوعات مطرح در جغرافیای انتخابات است. به ,بررسی و تحلیل,بررسی و تحلیل عناصر قدرت نظامی,بررسی و تحلیل هتل قصر مشهد,بررسی و تحلیل بسیج دانشجویی,بررسی و تحلیل مکاتب هنری,بررسی و تحلیل غزل نو,بررسی و تحلیل ویژگیهای زبان عرفانی,بررسی و تحلیل فیلم,بررسی و تحلیل ساختار سازمانی,بررسی و تحلیل شبکه های wifi ...ادامه مطلب