تحلیل چالش های امنیتی حاشیه نشینی در کلانشهرها با تاکید بر شهر مشهد

  تحلیل, چالش, های امنیتی, حاشیه, نشینی,  در کلانشهرها, با تاکید, بر شهر مشهد,

سید هادی زرقانی، مهدی بدخشان

دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد

دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد

[email protected]

چکیده:

 حاشیه نشینی، پدیده ای جهانشمول است که امروزه بسیاری از شهرهای جهان با آن و چالش های متعدد ناشی از آن مواجه هستند. مناطق حاشیه نشین دارای ویژگی های خاصی از قبیل فضای کالبدی نامتجانس و نامنظم، بافت مسکونی آَشفته، جمعیت متراکم، کمبود امکانات خدماتی، نرخ بیکاری بالا، مشاغل کاذب، فقر و توسعه نیافتگی و پایین بودن سطح شاخص های اجتماعی، فرهنگی،بهداشتی،احساس محرومیت و تبعیض شدید و ... هستند. این ویژگی ها و شاخص های منفی،  مناطق حاشیه را مستعد انواع چالش ها و معضلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی می کند. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به منابع معتبر کتابخانه ای در صدد پاسخ به این سوال است که حاشیه نشینی در کلانشهرها چه پیامدهای منفی اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و زیست محیطی به همراه دارد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که به دلیل فضای کالبدی و اجتماعی نامناسب مناطق حاشیه، این مناطق هم برای خود منبع بسیاری از تهدیدات به شمار می روند و هم می توانند سایر مناطق شهری را دچار تهدید سازند. بدین ترتیب فقر اقتصادی، محرومیت اجتماعی و سطح پایین شاخص های فرهنگی و احساس محرومیت در بین ساکنین به خصوص نسل دوم حاشیه نشینان در مجموع منجر به بروز بسیاری از ناهنجاری های اجتماعی، بزهکاری و جرم در این مناطق می گردد. علاوه بر این، نارضایتی شدید حاشیه نشینان و احساس محرومیت و تبعیض شدید به خصوص در نسل دوم حاشیه نشینان، می تواند زمینه را برای بروز شورش های اجتماعی فراهم کند که از منظر سیاسی-امنیتی تهدید به شمار می رود.در نهایت، حاشیه نشینی آثار و پیامدهای نامطلوب زیست محیطی را نیز به همراه دارد.   

واژه هاي کلیدي:حاشیه نشینی، امنیت، تهدید، مشهد،کلانشهر

این مقاله در کنگره بین المللی معماری و شهرسازی معاصر پیشرو در کشورهای اسلامی در دانشگاه فردوسی مشهد ارائه شده است جهت دریافت اصل مقاله اینجا کلیک کنید