از جهانی شدن و کم رنگ شدن مرزها تا شیوع کرونا و بازگشت کارکرد امنیتی مرزها

مطلب زیر برگرفته از کتاب درآمدی بر امنیت پایدار مرز و مناطق مرزی است که در سال 1398 توسط انتشارات انجمن ژئوپلیتیک ایران به چاپ رسید.

وضعیت فعلی جهان نشان می دهد، بعد از یک دوره تسلط فضای تعاملات بین مرزی و کم رنگ شدن کارکرد بازدارندگی-امنیتی مرزها در پرتو جهانی شدن ها، مجدد شاهد بازگشت و احیای سیاست های کنترل و انسداد مرز در بسیاری از مناطق جهان هستیم.  در این رابطه ذکر چند نکته ضروری به نظر می رسد:

• شیوع يك بيماري خطرناك مسري انساني يا دامي مانند سارس،آبولا، وبا يا تب برفكي در كشور همسايه، موجب واکنش سریع دولت و مرزبانی کشور همسایه در قالب تدابیر حفاظتی و کنترلی شدید در مرزهای دو کشور می گردد. در این گونه مواقع حداکثر تلاش حکومت ها  بر این است که مرزهای کشور تا حد ممکن غیر قابل نفوذ شود و حتی گذرگاههاي مجاز مرزي نیز به شدت كنترل مي شود تا از ورود هر گونه بيمار يا دام آلوده به كشور جلوگيري شود. بدیهی است  تا زماني كه اين كنترل های دقیق و سخت  صورت گيرد امنيت شهروندان به خطر نخواهد افتاد. حال اگر به دلائل مختلف مرز نفوذ پذير باشد و به عبارت دقيق تر معابر، مسيرها، گذرگاهها و منفذ هاي غير قابل كنترل در طول مرزهاي يك كشور وجود داشته باشد، هيچ تضميني نيست كه در كوتاه ترين زمان ممكن، اين بيماري وارد مناطق مرزي و به تبع آن داخل كشور نشود و سلامت جسمي و رواني شهروندان را دچار تهدید نکند. به عنوان نمونه در طي سالهای گذشته، ورود دام هاي آلوده از طريق مرز های شرقي ایران و افغانستان، باعث شيوع بيماري هاي خطرناك همچون وبا و تب برفکی در استان های شرقی کشورشده است و سلامت شهروندان را نیز به خطر انداخته است. در سایر مناطق جهان نیز این وضعیت وجود دارد؛ چنانکه تهدید ناشی از بیماری های واگیر داری چون جنون گاوي،آبولا و...و وحشت ناشي از سرايت آن به سايركشورهاي اروپایی موجب گردید دولتمردان  اين كشورها به خصوص در اتحادیه اروپا،درسياست هاي مرز های باز خود تجديد نظر كرده و در اینگونه مواقع سخت ترين نظارت ها  و کنترل ها  را بر تمامي گذرگاههاي مرزي خود اعمال نمايند.
• ....